Skálžonálit leat maŋosmannan juohke guovllus Eurohpás čázádathuksema ja johkaeallinbirrasiid hedjoneami dihtii. Dál skálžžu suodjaleapmi ovddiduvvo riikkaidgaskasaš ovttasbargguin, mas kártejit šlájaid dihttoma, dahkat oktilažžan čuovvunvugiid ja váldit atnui ođđa suodjalanvugiid.
Skálžu sáhttá lassánit dušše moattis jogain main dat ellet. Váldosivat dillái leat skálžžu suoksamuttu vealttakeahtes gaskaboddasaš isida, luosa dahje dápmoha, vádjoleami eastašuvvan ja rávdnječáhcebirrasiid mohtiluvvan. Dili divvumii dárbbašat sihke oanehis ja guhkes áigegaskka doaimmaid.
Skálžu-DNA johkačázis ja ealáskahttin lágádusas
Lihkostuvvan suodjalanbarggu vuođđun lea álo diehtu šlája dálá dilis ja dasa váikkuhan dahkkiin. Árabut dovdameahttun skálžodihttomiid kártejit aiddo dál Davvi-Suomas nu, ahte ohcet smávva glokidio-suovssaid gaskaboddasaš isidiid luossaguolleveajehiid suvddiin. Nubbi ođđa vuohki dihttoma gávdnamii lea skálžžu DNA-osiid dahje árbeávdnasa sirren čázádaga navdojuvvon čáhcečájánasain. Vuogit dahket vejolažžan árbevirolaš luondduáicama ektui olu viiddit guovllu kártema.
Skálžžu eallinbirrasiid heajos dilli gáibida maiddái johtilis suodjalanvugiid atnui váldima. Skálžžuid lágádusšaddadeami ovddideapmi ja lágádusas šaddaduvvon skálžžuid sirdiniskamat ruovttoluotta luonddučáziide leat beaktilamos oanehis áigegaskka suodjalandoaimmat. Bissovaš nuppástussii dárbbašuvvošii goittotge vádjolanguollenáliid easttahis vuodjama dorvvasteami ja čázádaga golganguovllu eanageavahanvugiid nuppástusa.
Skálžu veadjá bures – čázádat veadjá bures
Skálžonálli, mii lassána jeavddalaččat, muitala čázádatguovllu earenoamáš ekologalaš dilis. Skálžu buhtista beaktilit čázi go suođaha das alccesis biepmu ja fállá lassin šaddanbáikki ja biepmu máŋgga eará johkaeallinbirrasa šládjii. Golmmajahkásaš SALMUS-fidnus árvvoštallet vuosttas geardde skálžžu buvttadan ekosystemabálvalusaid nappo ovdamearkan justa šlája čáhcebuhtistanbálvalusaid ja ávkkiid eará šlájaide. Sierra skálžonáliid genehtalaš ráhkadusa dovdan veahkeha fas šlája dárbbašan suodjalandoaimmaid čujuheamis rivttes lági mielde.
Birrasa buorre dilli lea riikkarájáid rasttildan rávdnječáziin dehálaš, ii dušše ekologalaččat muhto maiddái luondduturismma ovddideami ja guvllolaš geasuhannávcca dáfus. Riikkaidgaskasaš ovttasbargu lea dan dorvvasteami eavttuhis gáibádus.
SALMUS-fidnus leat mielde gávcci guoimmi Ruoššas, Norggas ja Suomas. Meahciráđđehusa Luonddubálvalusat jođiha EU:a CBC Kolarctic-prográmmas ruhtaduvvon fidnu.
LASSIDIEĐUT
Heikki Erkinaro, prošeaktaoaivámuš, telefon 040 4845578, šleađgapoasta heikki.erkinaro(at)metsa.fi
Govva: Panu Oulasvirta.