Meahciráđđehusa Guođohanvahkuide bohte dán jagi olahusmearri ohcamušat, oktiibuot 17 859 ohcamuša. Árbebirrasiid dikšun ja luonddusuodjaleapmi beroštedje earenoamážit Lappi čuozáhagain, muhto ohcamušat bohte valjis buot fállojuvvon čuozáhagaide birra Suoma.
Guođohanvahkuid bivnnutvuođas dahkkui dán jagi olahus ja stuorra buorádus mannán jagis: ohcamušaid árbebirrasiid divššárin Meahciráđđehus oaččui oktiibuot 17 859 (jagi 2021 14 397) ja ohccitge ledje oktiibuot 2645 (jagi 2021 2153). Ohcciid mearri manai mannán olahusa badjel, mii lei jagi 2020. Dalle Guođohanvahkuide ohce oktiibuot 2520 olbmo.
– Lea fiinna oaidnit, ahte olbmot beroštit luonddudikšumis ja luonddusuodjaleamis ná olu. Guođohanvahkut leat agimuittolaš ruovtturiikka luopmovásáhus, mii seammás veahkeha áittavuloš luonddu, lohká Guođohanvahkuid koordináhtor Leena Hiltunen Meahciráđđehusas.
Oktiibuot Guođohanvahkuid vuorbádedje 171 stuhka miessemánus čakčamánnui. Guođohančuozáhagat ledje oktiibuot 15 birra Suoma.
Lappi čuozáhagat geasuhit garrasit
Eanemus Guođohanvahkuid ohcamušat bohte guovtti čuozáhahkii Sámis: Leammi álbmotmeahci Gáppe-Jon báikái (1450 st.) ja Ohcejohkii Jeagelveaji sámedállui (1406 st.).
Čuozáhagat leat geasuheaddjit hárvenaš luonddu ja boares kultuvrra dihtii. Guktot báikkit leat turisttaide herskobihtát – dain beassá idjadit dušše beare Guođohanvahkuid áigge.
Gáppe-Jon báikki sávzzat dolvojuvvojit dohko fatnasiin. Sávzzaid bargun lea suoskat ja doallat boares ássangietti rabasin, vai máŋggabealat niitošlájat bissot eallinfámolažžan.
– Ássangiettis niitotiippat molsašuddet dego mosaihkka. Niittuin šaddet valjis šlájat, dego márjja- ja čievračoavdda mat leat čuovvunvuložat. Valjis bealistis leat gieddemuorji, gieddehilsku ja beatnatnjuovčča. Fuomášan veara šlájat leat maiddái ránesgazzabađvi, gieddedáđir, boallorássi, divgaalitcearki ja giđđasuorbmarássi, muitala suodjalanbiologa Mia Vuomajoki Meahciráđđehusas.
Luonddudikšun lea dehálaš, ulloterapiija áhpásmahttá
Guođohanvahkut leat ráhkaduvvon luonddu várás. Guođoheami deháleamos ulbmil lea divrras árbebirrasiid dikšun. Stuorimus bargu lea sávzzain, gusain ja heasttain, geat guhtot čuozáhagain ja dollet árbebirrasiid rabasin. Guođoheapmi veahkeha máŋggaid rabas saji dárbbašan šlájaid eallinvejolašvuođaid. Árbebirrasat leat áittavuloš eallinbirrasat. Meahciráđđehus dikšu árbebirrasiid luonddusuodjalanguovlluin badjel 5 000 hektára viidodagas.
Guođoheaddjiid bargun lea fuolahit luonddudikšunbarggus lean ealliin. Sii oassálastet ná oasistis mearkkašahtti luonddusuodjalanbargui. Luondu giitá guođoheaddjiid fállamiin sidjiide áhpásmuhtti vásáhusaid, ráfi ja vuoiŋŋasteami.
Guođohanvahkuid vuorbádemiid vuoitiide lea almmuhuvvon válljejumis šleađgapoastta bokte. Guođohanvahkut mákset, ja dain boahtán boađut ávkkástallojuvvojit gažaldatvuloš čuozáhaga ja dan birastahtti luonddusuodjalanguovllu dikšumii.
Guođohančuozáhagat ja ohcamušat
- Leammi álbmotmeahcci, Gáppe-Jon báiki 1450 st.
- Ohcejohka, Jeagelveaji sámedállu 1406 st.
- Punkaharju, Palovartija dállu 1374 st.
- Koli álbmotmeahcci, Seppälä dállu 1366 st.
- Neitvuori, Hiidenmaa dállu 1332 st.
- Koli álbmotmeahcci, Lakkala dállu 1315 st.
- Kolovesi álbmotmeahcci Huhtiniemi dállu 1240 st.
- Isojärvi álbmotmeahcci, Luutsaari láigostohpu 1228 st.
- Pyhä-Häkki álbmotmeahcci, Poika-Aho 1123 st.
- Syöte álbmotmeahcci, Rytivaara kruvnnavuovdetoarpa 1100 st.
- Evo vánddardanguovlu, Onni stohpu 1064 st.
- Evo vánddardanguovlu, Mustajärvi toarpa 1057 st.
- Oulujärvi Ärjänsaari, Saunala 1020 st.
- Mearrabađa álbmotmeahcci, Kokko, 914 st.
- Mearrabađa álbmotmeahcci, Guođohanstohpu 870 st.
Lassedieđut
- Guođohanvahkut (luontoon.fi)
- Guođohanvahkuin váldegottálaččat: Leena Hiltunen, Guođohanvahkuid koordináhtor, Meahciráđđehus, Luonddubálvalusat,
+358 206 39 5270, leena.hiltunen(at)metsa.fi - Gáppe-Jon báikki ja Ohcejoga Jeagelveaji sámedálu luondu: Mia Vuomajoki, suodjalanbiologa, Meahciráđđehus, Luonddubálvalusat, 020 639 7732, mia.vuomajoki(at)metsa.fi