Meahciráđđehus olahii jagi 2023 sihke ekonomalaš ja funktionálalaš ulbmiliid. Meahciráđđehusa boađus lei 142 miljovnna euro ja árjjat servodatlaš ávkkiide dego luonddu máŋggahápmásašvuođa, áhpásnuvvangeavahusa ja boazodoalu ovddideapmái loktane 110 miljovnna euroi. Meahciráđđehusa doaibma ovddida Suoma dálkkádatulbmiliid ja buvttada máŋggabeallásaš buresbirgejumi. Meahciráđđehusa eahpenjulges guovloekonomalaš váikkuhusat leat oktiibuot badjel 3,7 miljárdda euro.
Meahciráđđehusa gávpejohtu jagi 2023 lei 435 miljovnna euro (423 milj. € jagi 2022) ja boađus 142 miljovnna euro (150,9 milj. €). Earenoamážit Vuovdedoalus jahki lei buorre. Murrii lei johtu ja dan buorre haddi vuhtto Meahciráđđehusa bohtosis. Giddodatekonomiijas eahpesihkkaris ekonomiijadilli váikkuhii earenoamážit huksensadjegávpái, muhto ii vuhtton bákteboltunfitnodatdoaimmas.
Meahciráđđehusa fitnodatdoaimma árjjat biodiversiteahta dorvvasteapmái ja eará servodatlaš ávkkiide loktane 110 miljovnna euroi, mii lea 30 miljovnna euro eanet go jagi 2022. Meahciráđđehus merkii buvttadusboađusin jagi 2023 stáhtii jagi 2022 bohtosis 120 miljovnna euro.
– Váldit vuhtii fitnodatdoaimmasteamet luonddu máŋggahápmásašvuođa, áhpásnuvvangeavahusa, boazodoalu sihke sámi kultuvrra eavttuid dorvvasteami nu ahte ráddjet čuozáhagaid juogo ollásit dehe muhtin oassái doaimma olggobeallái. Árjjat dáidda servodatlaš ávkkiide ledje 110 miljovnna euro ja eanas das laktása máŋggahápmásašvuođa dorvvasteapmái, muitala Meahciráđđehusa oaivehoavda Juha S. Niemelä.
Árjjat luonddudikšumii ja šládjamáhttui
Stáhta máŋggageavahusvuvddiid šaddan lea sulaid 13 miljovnna guđahasmettara jagis. Jagi 2023 vuvddiin ráddjojuvvui muorra 6,29 miljovnna guđahasmettara ovddas. Čuohppamiin 72 proseantta gulle šaddadančuohppamiidda. Máŋggageavahusvuvddiin ráddjojuvvon muora meari vuođđun lea bistevaš čuohppanárvvoštallan, mii lea 6,8 milj. guđahasmettara. Čuohppanárvvoštallamat meroštallojuvvojit guvllolaš luondduriggodatplánain ovttasráđiid čanusjoavkkuiguin.
Luonddudikšumii, mii dorvvasta vuvddiid máŋggahápmásašvuođa, čuozihuvvoje resurssat ovdalačča eanet ja ásahuvvon ulbmilat bajuštuvvoje eanas. Máŋggageavahusvuvddiid šládjagártemat viido, ja bargoveaga šládjamáhttu váfistuvvui skuvlemiid bakte. Vuvddiid čitnanjielut stuorruduvvoje nu ahte šaddaduvvui earenoamážit guhká váikkuheaddji gutnadukten. Stáhta eatnamiin muoraid čitnanjiellu lea šaddan 2,7 proseantta ja čitnafuorká 7,4 proseantta ovddeža ektui, jagi 2018 dahkkon riikkaviidosaš vuvddiid inventerema ektui.
Bieggafámu fidnogárggiideapmi ovddida Suoma dálkkádatulbmiliid
Meahciráđđehus ovddida Suoma čitnaneutrálavuohtaulbmila joksama nu ahte dat ovddida ođasnuvvi energiija buvttadusa stáhta eanan- ja čáhceviidodagain. Jagi 2023 jotkojuvvui eananbieggafámu fidnoovdánahttinbargu ja johttáhuvvui guovtti ođđa mearrabieggafápmofidnu gilvalahttin, main válljejuvvojit ollašuhttit mearrabieggafápmofidnuide, mat leat Närpiö sihke Pyhäjoki ja Raahe ovddabealde. Bieggafámu fidnogárggiideapmái gullet álohii viiddes luonddu- ja birasčilgehusat. Diimmá loahpas stáhta eatnamiin ledje 173 bieggafápmorusttega ja daiguin buvttaduvvon energiija mearri lei 1 727 GWh, mii gokčá sulaid 12 proseantta Suomas buvttaduvvon bieggarávnnjis.
Doaimmat máŋggahápmásašvuođa ovddideami várás
Luonddu máŋggahápmásašvuođa dorvvasteapmi lea guovddášulbmil buot doaimmas. Stáhta eatnamiin bargojuvvojit maid aktiivvalaš doaimmat biodiversiteahta ovddideami várás. Diibmá ovddeštan- ja luonddudikšundoaimmat ollašuhttojuvvoje máŋggageavahusvuvddiin ja suodjalanguovlluin oktiibuot 13 900 hektára viidodagas. Dasa lassin Meahciráđđehus ođadii rávdnječáziid ja guliid eallinbirrasiid sihke golganviidodagaid. Guliid goargŋunárut váldojuvvoje eret 170 bihtá, main ožžojuvvui luomusnuhttojuvvot bajábeale rávdnječázit oktiibuot badjel 400 kilomehtera mátkkis.
Guhkesáigásaš šládjasuodjalanbargu buktá bohtosa: ravddamus rájes uhkivuloš njálla lea bessen Suomas guovtti maŋemus jagi maŋŋálaga ja saimaanjuorjonálli lea šaddan guovttegeardásažžan 20 jagis.
Luonddu- ja meahcceájanasaid bivnnutvuohta seailu
Luonddus johtima ja meahcceájanasaid bivnnutvuohta seaillui alladin. Beroštupmi Suoma álbmotmehciide lea lassánan miehtá 2000-logu. Álbmotmehciin ja eará reaisočuozáhagain guossástallojuvvoje oktiibuot 7 miljovnna gearddi ja meahcceájanasaid olis muosáhuvvoje 0,6 miljovnna meahccemannanjándora.
Vuordámušat stáhta guovlluide soabahuvvojit oktii guvllolaš luondduriggodatplánain, mat ráhkaduvvojit ovttasráđiid čanusjoavkkuiguin. Jagi 2023 gárváne guokte plána: Nuortabađa- ja Davvebađaeatnama ja Kainuu guovllu plána sihke mearraguovllu luondduriggodatplána. Plánat linnjejit Meahciráđđehusa doaimma dáin guovlluin čuovvovaš viđajahkásaš baji áigge.
Meahciráđđehusa doaimmas leat mearkkašahtti guovloekonomalaš váikkuhusat. Eahpenjuolga guovloekonomalaš váikkuhusat, mat šaddet Meahciráđđehusa doaimmas, ledje jagi 2023 sulaid 3,7 miljárdda euro.
Lassidieđut:
Oaivehoavda Juha S. Niemelä, šleađgaboasta: juha.niemela@metsa.fi, tel. 050 5003681 (fáhtemis 12.3. d. 12.30-14.00 ja d. 15.30 maŋŋel)
Luonddubálvalanhoavda Henrik Jansson, šleađgaboasta: henrik.jansson(at)metsa.fi, tel. 0400 328759
Meahciráđđehus Vuovdedoallu Oy doaimmajođiheaddji Jussi Kumpula, šleađgaboasta: jussi.kumpula(at)metsa.fi, tel. 0400 388614
Giddodatovdánahttima hoavda Tuomas Hallenberg, šleađgaboasta: tuomas.hallenberg(at)metsa.fi, tel. 040 5286069
Meahccedoallohoavda Jukka Bisi, šleađgaboasta: jukka.bisi(at)metsa.fi, tel. 040 5370993
Oahpásnuva Meahciráđđehusa jahke- ja ovddasvástáduslašvuođa raportii (suomagillii, julkaisut.metsa.fi)