Luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummuš ohjjad Mieʹcchalltõõzz tåimmjummuš säʹmmlai dommvuuʹdest eeʹjjin 2022- 2027. Luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummuš mettad da ohjjad Mieʹččhalltõõzz vuuʹd luâttvääʹri âânnmõõžžâst. Plaanummša vuässâʹtte veeidas joukk säʹmmlai dommvuuʹd jeälsteei da Mieʹcchalltõõzz čõõnõsäʹrttel.
Projeeʹkt plaan- vuʹvdd kätt valdia mädd- da čääʹccvuuʹdid Enontekiost, Aanrest da Uʹccjooǥǥâst de Lappi paalǥâskååʹdd vuuʹd Sodankyläst. Plaanummušvuʹvdd kätt 91% ceâlai vuʹvdd- šorradvuõđâst, kååʹtt õõlǥât puk veeʹzz nuʹtt 2.9 milj. hehtaarâd. Oouʹdbuž luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummuš Pâʹjj- Lappe raʹjje eeʹǩǩen 2012 da tõt lij viõǥǥâst eeʹjj 2021 räjja.
Plaanummšest arvvlâʹtte, mäʹhtt valdia mäddai da čaaʹʒʒi ânnʼjõžvueʹǩǩ de ââʹnnem de luâttreeʹǧǧesvuõđi vueʹzzest. Lââʹzzen arvvlâʹtte mäʹhtt Mieʹcchalltõõzz vaikktemvuõtt lij ooudâsmõõnnâm mõõnni plaanummušpââʹjest da mäʹhtt tõt ânnʼjõõʹžži mäddââʹnnemrâʹtǩǩõõzzin mâânn ooudâs.
Sääʹmmkulttuur oudldõõzzi staanummuš ohjjad plaanummuž
Täävtõs lij õʹhttesuåvtõõllâd valdia- vuäʹmsteeʹjj Mieʹcchalltõʹsse šiõtteem täävtõõzzid pääiklai täävtõõzzid. Plaan- vuʹvdd lij säʹmmlai dommvuuʹdest da jeäʹrbuž puäʒʒhåiddamvuuʹdest. Mieʹcchalltõslääʹǩǩ õõlǥat staanâd sääʹmmkulttuur oudldõõzzid da luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummuš lij täʹst kõskksaž neävv.
Luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummšest âʹnne Mieʹcchalltõõzz, Sääʹmteeʹǧǧ da Saami siidsååbbar õõutsââʹjest raajjâm Akwé: Kon -tåimmjem-maall. Tåimmjem-maall vieʹǩǩat tobdsted sääʹmmkulttuur seiʹlltummuž määinast taaʹrǩid aaʹššid de reagâʹstted tõid.
Meäʹcctällõõzz da jeeʹres mäddââʹnnem õʹhttesuåvtõõllmõššân puäʹtte projeʹktt poodd jieʹjjed saǥstõõllmõõžžid juõʹǩǩka vuuʹd meäʹccpaalǥâskååʹddin. Täin saǥstõõllmõõžžin ǩiččlâʹtte kaunnâd ođđnallšem naaʹlid suåppad meäʹcckiõttõõllmõõžžâst. Mieʹcci õnnu kollʼjeei lasǩǩâlm da mettummšid âʹlǧǧe räʹjje paalǥâspuõttlânji.
Vuârrvaikktummšaž plaanummuž
Kõskksaž õhttsažplaanummuž tuâjjneävv projeeʹktest lij õhttsažtuâjjäʹrttel, koozz Mieʹččhalltõs lij kõččâm kõskksaid čõõnõsäʹrttlid vuuʹdin. Čõõnõsäʹrttlid liâ vuõlttuum tättmõõžž nõmmeed vuäzzla. Õhttsažtuâjjäʹrttel noorââtt plaanummuš mõõnnmen kolmmân tuâjjsåbbra smiõttâd luâttvääri hååid da ââʹnnem täävtõõzzid da vueiʹtlvažvuõđid de raajjâd tåimmjummuš tuuʹmid plaan- vuʹvdde
Plaanummuš mõõnnmen riâʹšše še teeʹmmäʹrttli tuâjjsåbbrid, koin smeätte mieʹrruum teeʹmm vueʹlnn luâttreeʹǧǧesvuõttplaanummša kollʼjeei aaʹššid. Õhttsažtuâjj- da teeʹmmäʹrttli põrggmõš lij vuäǯǯad mieʹldd plaanummša äʹšštobddmõš jeeʹresnallšem äʹrttlin. Täi äʹrttli lââʹssen õõlǥtõssân lij raajjâd pukid äävas neʹttvuâđđlaž käʹrddkõjldõs de riâššâd tuâjjsåbbar vuuʹd nuõrid, koʹst sij vuäǯǯa mainsted siʹjjid tääʹrǩes aaʹššin.
Plaan lij mieʹrr vuäǯǯad valmmša eeʹjj 2021 looppâst. Vuõssmõs õhttsažtuâjjäʹrttel tuâjjsååbbar riâʹšše kålggmannust
Lââʹssteâđaid luâttreeʹǧǧesvuõttplaanâst säʹmmlai dommvuuʹdest ouʹdde:
Projeʹkttnaačaʹlniǩ Olli Lipponen, olli.lipponen@metsa.fi
Vuäʹpstõsäʹrttel saaǥǥjååʹđteei Jyrki Tolonen, jyrki.tolonen@metsa.fi