Hui áitatvuloš rievssatfálli lea dán geasi bessen vuosttamuš háve goassige lottiide plánejuvvon dahkubeassái Davvi-Samis. Čivggat šadde dahkubeassái golbma.
Meahciráđđehusa Luonddubálvalusat lea dolvon Davvi-Sámi lundui sullii moaddelogi rievssatfállái heivvolaš, rabas beassekássa. Vuosttamuš dahkubeasit dolvojuvvojedje meahccái jagi 2006, dan maŋŋá dahkubeasit leat lasihuvvon duollet dálle heivvolaš báikkiide.
Rievssatfállit eai ráhkat iežas besiid, muhto dat bessejit ovdamearkka dihtii garjjá dahje boaimmáža ráhkadan beassái.
– Mannan jagi rievssatfálli lihkostuvai besset boaimmáža boares beassái, man boaimmáš lei ráhkadan ovddit jagi beassekássa gáhtu ala. Dán geasi beassedárkkistemiin fuomášeimmet, ahte seamma rievssatfállepárra lei sirdašuvvan duon ovddit jagi beassebáikkis nuppi sadjái ja ásaiduvvan besset reviirra nuppi beassekássa sisa. Min dieđus ii leat, ahte rievssatfálli livččii goassige árabut geavahan beassekássa bessemii. Norggas rievssatfálli lea fas bessen olbmo dahkan, heaŋggobávttiide ráhkaduvvon rabas beasselávddiide, muitala luonddusuodjaleami sierraáššedovdi Eetu Sundvall Meahciráđđehusa Luonddubálvalusain.
Luonddubálvalusat vástida rievssatfálli suodjaleamis ja nállečuovvumis Suomas. Rievssatfálli leavvanviidodat lea stáđásmuvvan Suomas davimus Sámi duottarguovlluide.
Dahkubesiid mihttomearrin veahkehit rievssatfálli lassánit viidásut guovllus
Rievssatfálli beassebáikkit leat dábálaččat heaŋggobávttiin, muhtumin muoras. Bessemii heivvolaš heaŋggobávttit leat Lappis oalle unnán. Muorrabesiid váttisvuohtan lea, ahte muohta, biegga ja earát dálkedilit gahčahit besiid muorain, iige okta beassi gierdda go moadde jagi. Rievssatfálli goittotge geavaha seamma beassebáikkiid jahkelogiid.
– Leat háliidan čoavdit dán váttisvuođa dahkubesiiguin. Min niehkun lea, ahte dahkubesiid vehkiin rievssatfálli sáhtášii leavvat guovlluide, main lea bures biepmu, muhto eai vealttekeahttá heivvolaš heaŋggobávttit bessemii. Dán jagáš bessen ii leat vel vástidan dan mihttomeari. Rievssatfálli geavahan dahkubeassi lei guovllus, gos diehtit ahte lea leamašan rievssatfálli reviira juo guhkit áigge. Beassekássain sáhttit goittotge dorvvastit heivvolaš beassebáikki seailuma guovllus guhkibut, Sundvall muitala.
Rievssatfálli biepmus 90 proseantta bohtet rievssahis ja gironis, maiguin šládja lea sorjavaš.
Rievssatfálli bessen lihkostuvai bures jo nuppi jagi maŋŋálaga
Dán geasi boralottiid čuovvumiin gávdnojedje Davvi-Sámis oktiibuot 12 lihkostuvvan bessema, main ledje oktiibuot 34 rievssatfálli čivgga. Mannan jagi lihkostuvvan bessemat ledje 11, main ledje maiddái oktiibuot 34 čivgga. Rievssatfálli bessen lihkostuvaige bures nuppi jagi maŋŋálaga.
– Guokte lihkostuvvan bessenjagi eai dađi bahábut vel oaivvil, ahte rievssatfálliid mearri livččii lassáneamen, Sundvall dadjá.
Lassediehtu
- Rievssatfálli suodjaleapmi (suomagillii)
- Luonddusuodjaleami sierraáššedovdi Eetu Sundvall, Meahciráđđehus Luonddubálvalusat, eetu.sundvall@metsa.fi