Lappi
Vuosttas guovlluekologalaš plánat dahkkojuvvojedje Lappii jagiid 1998 – 2001. Dan maŋŋá guovlluekologalaš fierpmádaga leat guorahallan Lappi luondduriggodatplána gárvvisteami oktavuođas jagiid 2006 ja 2010.
Lappi guovlluekologalaš plána beaivádeapmi álggii jagi 2017. Barggu vuođđun leai guokte jagi árabut dahkkon Nuorta-Lappi pilohttafidnu, mas guovlluekologalaš guorahallama prinsihpat ođasmuhttojuvvojedje ja gárvvistuvvui meannudeamigovvádus guovlluekologalaš fierpmádaga oktilažžan ja áiggedássái dahkamii.
Fidnu álggahanseminára dollojuvvui giđđat 2017 Pilkes. Barggu ovdánettiin ordnejuvvojedje čanusjoavko- ja álbmotdilálašvuođat Mátta-Lappi, Oarje-Lappi, Gaska-Lappi ja Davvi-Sámi guovlluin, maid lassin ordnejuvvojedje čuozihuvvon dilálašvuođat Bealuštanfámuide, boazodoalu, Sámedikki ja turismma deaddočuokkesguovlluide.
Kártemis ávkkástalle Meahciráđđehusa iežas materiálaid lassin duogášmateriálan Suoma birasguovddáža, Luondduriggodatguovddáža, Bálgosiid ovttastusa, Geologiija dutkanlágádusa ja luondduorganisašuvnnaid materiálaid.
Olu ođđa luonddučuozáhagat
Ođđa luonddučuozáhagaid ohce viiddis materiálaohcamiiguin ja čuozáhagaid dárkkistedje sihke doaimmahatbargun ja luonddus. Kártema oktavuođas maiddái dalá ráddjemiid dárkkálmahtte ja feaillalaš dieđut jávkaduvvojedje. Luonddu- ja šládjačuozáhagat bohte lasi oktiibuot 17 824 stuhka ja vuogádagas jávkadedje 345 čuozáhaga.
Álbmoga máhcahaga vuvddiid dikšumis sihke almmuhusaid luonddu- ja eanadatčuozáhagain čogge kártavuđđosaš jearahallamiin. Geažideamit vejolaš árvvolaš luonddu- ja kulturárbečuozáhagain ožžo 1300 čuozáhagas, main guovlluekologalaš fierpmádahkii dohkkehedje dárkkistusa maŋŋá sulaid 150 čuozáhaga. Measta bealli inventerejuvvon čuozáhagain ledje jo gárvásit Meahciráđđehusa dieđus.
Beaivádanbarggu boađusin Lappi guovlluekologalaš fierpmádahkii lasihedje duháhat ođđa gáldut, láddot, lássát, jekkiid vuovdeoasit ja boares vuovddi čuozáhagat. Dárkkálmuvvan diehtu lotnolasgeavahusvuvddiid luondduárvvuin álkidahttá vuovdedoalu plánenbarggu ja eará eanageavaheami čovdosiid. Lappi lotnolasgeavahanvuvddiid golmma miljovnna hektáras sulaid bealli lea ollásit dahje belohahkii vuovdedoallodoaimmaid olggobealde. Beaivádeapmi lasihii vuovdedoalu olggobeale eatnamiid 22 100 hektárain.
Nuorta-Lappi pilohttaprošeakta dagai buori vuođu
Nuorta-Lappi guovlluekologalaš fierpmádat leamašan maŋimuš jagiid guovtte geardde guorahallamis. Fierpmádaga beaivádanbargu dahkkui jagi 2015 Meahciráđđehusa hálddašan eatnamiidda Giemajávrri, Pelkosenniemi, Posio, Salla ja Suovvaguoikka gielddain. Sáhka lei pilohttaprošeavttas, mii dagai vuođu guovlluekologalaš fierpmádagaid áiggedássái dahkamii earáge sajis Suomas. Nuorta-Lappi guovlluid guorahalle ođđasit jagi 2017 olles Lappi guoskevaš áiggedássái beaivádanprošeavttas.
Nuorta-Lappi guovlluekologalaš fierpmádat lea jagiid áigge viidon čielgasit. Váldooassi fierpmádaga dievasmahttimiin lea dáhpáhuvvan jagiid mielde smávvaviidodaga čuozáhagaid beaivádemiin, luondduriggodatplána viiddis eanageavahanmearrádusain ja jagi 2015 áigge dahkkon luonddučuozáhagaid ja ekologalaš oktavuođaid dievasmahttimiin.
Lotnolasgeavahanvuvddiid guovddáš nuppástusat leamašan Vuovde-Lappi-čovdosat ja ng. dialogačuozáhagaid dahkan. Dialogačuozáhagat meroštallojedje Meahciráđđehusa ja luondduorganisašuvnnaid ráđđádallamiid boađusin ja daiguin dievasmahtte Davvi-Suoma boares vuvddiid suodjaleami. Vuovde-Lappi čuozáhagat fas Vuovde-Lappi vuovdešattolašvuođaavádaga suodjalan- ja meahcceguovlluid. Dáid eanageavahanmearrádusaide gulle belohahkii maiddái ovddit plánaid luonddučuozáhagaid – earret eará árdnavuvddiid sihke vánddardan-, áhpásmuhttin- ja eanadatvuvddiid. Viidát čuohcán eanageavahanmearrádusaid lassin ođđa luonddučuozáhagat leat gávdnon ee. luonddus dahkkon doaibmabidjoplánema oktavuođas